ศาลรัฐธรรมนูญได้วินิจฉัยในกรณีที่คณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) ขอให้ศาลรัฐธรรมนูญพิจารณาเรื่องสมาชิกภาพของนายสมชาย เล่งหลัก สมาชิกวุฒิสภา (สว.) ว่าจะสิ้นสุดลงตามรัฐธรรมนูญมาตรา 110 (4) หรือไม่ หลังจากที่ศาลฎีกามีคำพิพากษาเพิกถอนสิทธิสมัครรับเลือกตั้งของนายสมชายเป็นเวลา 10 ปี เมื่อวันที่ 23 กันยายน 2567 ซึ่งคำพิพากษานี้ส่งผลต่อสมาชิกภาพ สว. ของนายสมชาย

ศาลรัฐธรรมนูญพิจารณาคดีแล้วพบว่า นายสมชายได้รับการเลือกตั้งเป็น สว. ตั้งแต่วันที่ 10 กรกฎาคม 2567 หลังจากที่ กกต. ประกาศผลการเลือกตั้ง โดยสมาชิกภาพของนายสมชายในฐานะ สว. ยังคงมีอยู่จนถึงวันที่ 23 กันยายน 2567 เมื่อศาลฎีกามีคำพิพากษาเพิกถอนสิทธิในการสมัครรับเลือกตั้งของนายสมชายเป็นระยะเวลา 10 ปี โดยให้คำพิพากษามีผลนับตั้งแต่วันมีคำพิพากษา ทำให้สมาชิกภาพของนายสมชายสิ้นสุดลงตามที่รัฐธรรมนูญมาตรา 110 (4) และมาตรา 108 ข. ลักษณะต้องห้าม (1) รวมทั้งมาตรา 98 (5)

ต่อมาศาลรัฐธรรมนูญได้พิจารณาต่อไปว่า เมื่อสมาชิกภาพของนายสมชายสิ้นสุดลงแล้ว จะต้องนับว่าเมื่อใดที่สมาชิกภาพ สว. จะสิ้นสุดตามรัฐธรรมนูญ ซึ่งศาลรัฐธรรมนูญได้อ้างอิงมาตรา 82 วรรคสอง ซึ่งกำหนดให้ศาลรัฐธรรมนูญมีคำสั่งให้ผู้ถูกร้องหยุดปฏิบัติหน้าที่จนกว่าจะมีการวินิจฉัย หากศาลวินิจฉัยว่า สมาชิกภาพ สว. สิ้นสุดลง จะทำให้ผู้นั้นพ้นจากตำแหน่งนับแต่วันที่ศาลมีคำสั่งหยุดปฏิบัติหน้าที่ ซึ่งในกรณีนี้ ศาลรัฐธรรมนูญได้สั่งให้หยุดปฏิบัติหน้าที่ของนายสมชายตั้งแต่วันที่ 11 ธันวาคม 2567

หลังจากที่สมาชิกภาพ สว. ของนายสมชายสิ้นสุดลง ตำแหน่ง สว. ที่มาจากการเลือกตั้งจะว่างลง และต้องมีการประกาศในราชกิจจานุเบกษาเพื่อให้บุคคลจากบัญชีสำรอง สว. ขึ้นมาดำรงตำแหน่งแทน โดยให้ถือว่าการว่างตำแหน่งเกิดขึ้นเมื่อศาลรัฐธรรมนูญอ่านคำวินิจฉัยแก่ผู้กรณีฟังในวันที่ 26 มีนาคม 2568 ซึ่งเป็นวันที่สมาชิกภาพ สว. ของนายสมชายสิ้นสุดลง

ด้วยเหตุนี้ ศาลรัฐธรรมนูญจึงมีคำวินิจฉัยว่า สมาชิกภาพ สว. ของนายสมชายสิ้นสุดลงตั้งแต่วันที่ 11 ธันวาคม 2567 ตามคำสั่งของศาลที่ให้หยุดปฏิบัติหน้าที่ และให้ถือว่า วันที่ศาลรัฐธรรมนูญอ่านคำวินิจฉัยคือ 26 มีนาคม 2568 เป็นวันที่ตำแหน่ง สว. ที่มาจากการเลือกตั้งว่างลงตามรัฐธรรมนูญมาตรา 107 วรรคสี่ ประกอบพระราชบัญญัติการเลือกตั้งสมาชิกวุฒิสภามาตรา 45